Tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội: tồn tại xã hội quyết định nội dung, bản chất, xu hướng vận động, phát triển của ý thức xã hội. Tồn tại xã hội thay đổi thì sớm muộn gì ý thức xã hội cũng thay đổi theo với những mức độ và nhịp điệu khác nhau. Tồn tại xã hội còn phân chia giai cấp thì ý thức xã hội cũng mang tính giai cấp.